پنج‌شنبه , 22 می 2025

آشنایی با آرامگاه چهار تاقی شیروان

آرامگاه چهار تاقی، که با نام چهارطاقی تیموری نیز شناخته می‌شود، در روستای زیارت از شهرستان شیروان واقع شده است. این اثر تاریخی متعلق به عید خواجه، یکی از فرماندهان برجسته تیمور گورگانی، بوده و از آثار مهم استان خراسان شمالی به شمار می‌رود.

معماری آرامگاه چهار تاقی:

این بنا با معماری خاص و کاربرد آرامگاهی‌اش، از نمونه‌های کم‌نظیر در منطقه است. اگرچه کتیبه قبر داخل مقبره تاریخ ۷۸۵ ه.ق را نشان می‌دهد، اطلاعات دقیقی از زمان ساخت بنا وجود ندارد و تنها بخش کوچکی از کتیبه آن باقی مانده است. همچنین، سرقت سنگ بنای اصلی، شناسایی تاریخ دقیق ساخت را دشوارتر کرده است.

معماری چهار تاقی شامل طرح هشت‌ضلعی سقف و ساختار سردابه‌ای است که شباهت‌هایی به دوره ایلخانی دارد، اگرچه به دوره تیموری منتسب شده است. نمای بیرونی این آرامگاه هشت‌ضلعی است و با طاق‌نماهایی از جنس آجر و آرایش جناقی تزیین شده است. فضای داخلی نیز با اندود گچی پوشیده شده و ابعاد دقیق اضلاع و گنبد، ویژگی‌های خاص دیگری به این بنا می‌بخشند. گنبد بنا با تزئینات فیروزه‌ای و کتیبه‌های اسلیمی بر زیبایی آن افزوده است.

بازسازی:

در سال ۱۳۵۶ برای اولین بار این بنا بازسازی شد، اما این اقدامات تا حد زیادی به اصالت آن آسیب رساند. همچنین در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۶ برای جلوگیری از تخریب‌های بیشتر، فعالیت‌هایی مانند کشف ورودی کف سردابه و دیوار محصورکننده اطراف انجام شد. به نظر می‌رسد این دیوار در دوره‌های بعدی برای حفاظت از محل آرامگاه احداث شده باشد. کف سردابه در عمق ۱۶۰ سانتی‌متری از سطح فعلی زمین قرار دارد.

این بنا گنجینه‌ای ارزشمند از تاریخ و معماری منطقه است که همچنان توجه پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ را به خود جلب می‌کند.